Hemen her yaşta görülebilen ve yaşam kalitesini etkileyen kabızlık, genellikle haftada 3 kez ve daha az dışkılama olarak tanımlanır. Yaygın bir sindirim sistemi problemi olan kabızlık; karın ağrısı, şişkinlik, gaz ve rahatsızlık hissi gibi belirtilere sahiptir. Kabızlığın tedavisi bağırsak ve genel sağlık durumunun korunması açısından oldukça önemlidir. Kabızlığa çözüm için bağırsak florasının bir diğer adıyla bağırsak mikrobiyotasının düzenlenmesi önerilir. 1 2 Kabızlık için probiyotik kullanımının bağırsak florasında yaşayan dost bakterilerin sayısını artırarak sindirim problemlerinin önlenmesine ve tedavisine yardımcı olabileceği düşünülür. 3 “Kabızlık için hangi probiyotik kullanılmalı?” ve “Probiyotik kabızlığa iyi gelir mi?" gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.
Kabızlık İçin Probiyotik İyi Gelir mi?
Bağırsak mikrobiyotası, kalın bağırsakta iyi ve kötü bakteriler ile mayalar, virüsler gibi diğer mikroorganizmaların barışçıl bir şekilde birlikte yaşadığı doğal bir ortamdır. Herhangi bir nedenden dolayı bu dengenin bozulması bir başka deyişle hastalık yapıcı mikroorganizmaların sayısının artması, bağırsakların normal fonksiyonlarını yerine getirmesini zorlaştırabilir ve ishal, kabızlık, şişkinlik gibi sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir. 3 Kabızlık durumunda dışkı sindirim sisteminde çok yavaş ilerler, ince bağırsaklarda uzun süre beklediği için içerisindeki sıvının büyük bir kısmı emilir ve dışkı sertleşir. Sertleşen dışkının kolondan atılması hem zorlaşır hem de ağrı yaratabilir.
Kabızlığın pek çok olası nedeni vardır ve tedavisi nedenleri ortadan kaldırmaya yöneliktir. Ancak neden ne olursa olsun tedavide ve kabızlığı önlemede amaç bağırsak florasını güçlendirmektir. Kabızlık için probiyotik kullanımı tam bu noktada önemlidir. Bağırsaklar üzerindeki probiyotik faydaları, neredeyse 500’ün üzerinde bakteri türüne ev sahipliği yapan bağırsak mikrobiyotasını düzenleyebilme yeteneğidir. Probiyotikler, diyet ile alınan lifleri bütirat, propiyonat ve asetat gibi kısa zincirli yağlara dönüştürür. Bu yağlar hem bağışıklık sistemini uyararak aktifleşmesi sağlar hem de bağırsak duvarının güçlenmesine yardımcı olur. Bağırsak duvarı, bağırsakta yer alan yemek artıkları, toksinler ve zararlı mikroorganizmalarla karın boşluğu ve kan dolaşımı arasındaki bariyerdir. Güçlü bir zar dokusuna sahiptir. Bu doku kabızlık nedeniyle hasar görebilir ve zararlı bileşenlerin vücuda giriş yapmasına neden olabilir. Kronik kabızlık için probiyotik kullanımı, bağırsak duvarını güçlendirici etkiye sahiptir.
Bazı hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçlar bağırsaklarda yer alan dost bakterileri yok ederek bağırsak florasının dengesini bozabilir. Bağırsaktaki hastalık yapıcı mikroorganizmalar çoğalabilir ve bu durum kabızlık semptomlarının kötüleşmesine yol açabilir. Probiyotik kabızlık için kullanıldığında bağırsaktaki dost bakteri sayısı artar ve kötü bakterilerin etkileri azaltılabilir. Aynı zamanda yaygın bir sindirim sistemi problemi irritabl bağırsak sendromunun belirtileri olan gaz, şişkinlik ve kabızlık için probiyotik kullanarak semptomların azalmasına yardımcı olabilirsiniz. Bununla birlikte Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar barsak hastalıklarının neden olduğu kabızlık için probiyotik kullananlar, tedavinin etkinliğini artırdığını belirtmektedir. 3 4
Kabızlık İçin Hangi Probiyotik Çeşidi Daha Etkili Olabilir?
Kabızlık için probiyotik kullanımının bağırsak sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır. Peki, kabızlık için hangi probiyotik kullanılmalı? Kabızlık için en iyi probiyotik çeşitlerinden biri ağız ve bağırsaklarda doğal olarak bulunan lactobacillus plantarum’dur. Sindirim sistemi ile vücuda giren ve bağırsaklara ulaşan zararlı mikroorganizmalarla savaşarak vücuttan atılmalarını sağlayabilir. 5 6 7
Lactobacillus plantarum, gram pozitif laktik asit bakteri çeşitlerinden biridir ve güçlü ve dirençli yapısı sayesinde mide asidi ve safra tuzlarından etkilenmeden bağırsaklara gelebilir. Kabızlık için probiyotik seçiminde probiyotiğin asitli bir ortam olan mideden hasar görmeden ve safra tuzlarına direnç göstererek bağırsaklara ulaşabilmesi oldukça önemlidir. Ayrıca probiyotiklerin sindirim sistemi üzerinde etkinliğini sürdürebilmesi için bağırsak yüzeyine bağlanma yeteneği de önemlidir.
Lactobacillus plantarum üzerinde yapılan çalışmalar bu probiyotik çeşidinin bağırsak duvarına güçlü bir şekilde yapışabildiği ve yapıştığı ortamda kolonize olarak kalıcılığını sürdürülebildiği yönündedir. Probiyotiğin kalıcılığı ortamdaki patojen mikroorganizmaların çoğalmalarını daha uzun süre engelleyebilir. Özellikle kronik kabızlık için probiyotik kullanımında bu özellik oldukça önemlidir. Aynı zamanda bağırsak bütünlüğü için önemli rol oynayan bağırsak duvarının güçlenmesine yardımcı olarak bağırsaktaki istenmeyen maddelerin kan dolaşımı ve karın boşluğuna geçişini önleyebilir. Bağırsak duvarı, normalde güçlü bir yapıya sahiptir. Ancak özellikle enfeksiyon nedeniyle oluşan kabızlıkta hem enfeksiyona neden olan mikroorganizmaların aktivitesi hem dışkının sert ve susuz yapısı nedeniyle hasar görebilir.
Lactobacillus plantarum, bağırsak duvarındaki hücrelerin hastalık yapıcı mikroorganizmalardan etkilenmesini önleme ve bağışıklık sistemini harekete geçirmede başarılı olabilir. Bağırsak bütünlüğünün korunmasını sağlayarak bağışıklık sistemini destekleyebilir. Lactobacillus plantarum’un bağırsak yüzeyine bağlanma yeteneği, bağırsak bütünlüğü ve hareketliliğine olan katkısı, bağırsaktaki zararlı mikroorganizmaları alt edebilme gücü ve bağışıklık sistemine olan katkısı “Kabızlık için hangi probiyotik kullanılmalı?” sorusuna iyi bir cevap olabilir.
Kabızlık için probiyotik takviyesi yerine probiyotik içeren besinler tüketilmesi önerilebilir. Ancak besinlerdeki probiyotiklerin kalın bağırsağa gelene kadar kayıplara uğrayabileceği unutulmamalıdır. Özellikle kronik kabızlığa neden olan iltihabi bağırsak hastalıklarında probiyotik takviyeler daha etkili olabilir. Probiyotik takviyelerin bağırsaklarda yaşayan probiyotikler olduğu düşünüldüğünde kullanımı güvenlidir denebilir. Bununla birlikte kronik hastalıklara sahip kişilerin, hamile ve emziren kadınların, bebek ve çocukların probiyotik kullanmaya başlamadan önce mutlaka doktora danışmaları önerilir. 8
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
