Vücutta fazla sıvı birikmesinden ötürü ortaya çıkan şişlikler ödem olarak tanımlanır. Ödem çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Vücudun tüm bölgelerinde oluşabilir ama sıklıkla ayak, ayak bilekleri ve bacaklarda görülür.1 Yazımızı okuyarak; “Vücut neden ödem tutar?” , “Vücutta ödem belirtileri nelerdir?” , “Vücuttaki ödem nasıl atılır?” gibi soruların yanıtlarını öğrenebilirsiniz.
Vücuttaki Ödem Neden Olur?
Vücuttaki ödem, pek çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilir. İşte vücutta ödem oluşumunun en bilinen nedenleri:
Kalp Yetmezliği
Kalp zayıfladığında kalbin alt odacıklarından biri ya da her ikisi de kanı gerektiği gibi pompalayamayabilir. Bu durum kanın uzuvlarda birikmesine ve bacakta ödem oluşmasına yol açabilir.2 3
Böbrek Hastalıkları ya da Böbrek Hasarı
Böbreklerin normal şekilde çalışmasını engelleyen hastalıklar ya da hasarlar, kandaki sıvıları ve sodyumun yeteri kadar atılmasını da engelleyebilir. Bu durumda kan damarlarına baskı uygulanabilir ve sıvıların bir kısmı dışarı sızarak bacaklarda ya da göz çevresinde şişliklere yol açabilir.3
Karaciğer Hastalığı
Karaciğerin fonksiyonlarını olumsuz şekilde etkileyen siroz, hormonların ve sıvı düzenleyici kimyasalların salgılanma süreçlerinde bazı değişikliklere yol açabilir. Bunun yanında protein üretiminin azalmasına da neden olabilir. Tüm bu durumlar vücudun sıvı tutmasına yol açabilir. Fazla sıvı kan damarlarından çevredeki dokuya sızabilir ve ödem oluşur.2 3
İlaç Kullanımı
Kemoterapi ilaçları, diyabet ilaçları, antiinflamatuar ilaçlar, östrojenler gibi bazı ilaçların kullanımı da ödeme yol açabilir.3
Hamilelik
Hamilelik, vücutta sıvının tutulmasına yol açacak bazı hormonların salındığı bir dönemdir. Bu dönemde kadın vücudu aynı zamanda normalden fazla miktarda sodyum ve su tutabilir. Yani ödem oluşumu gerçekleşebilir. Bu nedenle de anne adayının; yüzü, elleri, bacakları, ayakları şişebilir.2 3
Beslenme Alışkanlıkları
Bazı beslenme alışkanlıkları da ödeme yol açabilir. Çok fazla tuz tüketmek, kandaki protein seviyesini düşürecek şekilde yetersiz beslenmek, B1, B5 ve B6 vitaminlerinin eksikliğine yol açacak şekilde beslenmek ödem oluşumuna neden olabilir.1 3
Beyni Etkileyen Durumlar
Kafa travması, düşük kan sodyumu bir diğer adıyla hiponatremi, beyin tümörleri, beyindeki sıvı drenajındaki blokaj gibi durumlar beyinde ödeme yol açabilir.2 3
Uzun Süre Aynı Pozisyonda Durmak
Uzun bir süre oturmak ya da ayakta durmak, vücuttaki sıvının kollara, bacaklara ve ayaklara doğru çekilmesine, bu bölgelerde ödem oluşumuna neden olabilir.1
Alerjiler
Gıdalara, böcek ısırıklarına karşı alerjisi olan kişiler, bu alerjenlere maruz kaldıklarında vücutlarının farklı bölgelerinde ödemler ortaya çıkabilir.3
Vücuttaki Ödem Belirtileri Nelerdir?
Vücutta ödem belirtisinin temeli şişkinliklerdir. Bunun yanında ödem belirtileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Özellikle bacak ve kolların altındaki dokuların şişmesi,
- Cilt dokusunun normalden farklı olarak kabarık ve parlak bir görünüme sahip olması,
- Karın bölgesinin normalden daha şişkin görünmesi,
- Birkaç saniye bastırıldığında ciltte küçük çukurlar oluşması ve oluşan çukurun bir süre şeklini koruması,
- Vücudun şiş kısımlarında dolgunluk ve gerginlik hissi.1 4
Ödem Nedir? Ödem Nasıl Atılır?
Vücuttaki ödem nedir, neden oluşur, belirtileri nelerdir bilgi sahibi olduk. Peki, vücuttaki ödem nasıl atılır? Vücuttaki ödemi atmak için aşağıdaki yollar izlenebilir:
- Uzun süre aynı pozisyonda oturmamaya ya da ayakta durmamaya özen gösterin. Bu pozisyonlarda uzun süre kalmak durumundaysanız ara ara pozisyon değiştirmeye, mola vermeye çalışın.
- Sıvının belli bölgelerde birikmesini engellemek için özel destek çorapları ya da kolluklardan yardım alın.
- Tuz tüketiminizi kontrol altına alın. Fazla tuzlu yiyecek ve içeceklerden uzak durun.
- Bazı araştırmalar magnezyum alımının vücuttaki suyun tutulmasını yani ödemi azaltabileceğini göstermiştir. Bu nedenle vücuttan ödem atmanın yolları arasında magnezyum alımı da sayılabilir. Beslenmenize magnezyum açısından zengin besinleri ekleyebilir ya da doktorunuza danışarak takviye alabilirsiniz.
- Potasyum, kan hacmini ve sıvı dengesini korumak için gereklidir. Bunun yanında ödemi de azaltmaya destek olabilir. Bu nedenle ödem atmak için beslenmenize potasyum açısından zengin muz, domates ve avokado gibi besinleri ekleyebilirsiniz.
- Bazı bitkiler, ödem attırıcı etkileri ile bilinir. Maydanoz, karahindiba, rezene, ısırgan otu gibi bitkilerin çayları ya da doğrudan tüketimi ödemin atılmasına katkı sağlayabilir. Ancak bu tip bitkisel ürünlerden destek almadan önce mutlaka doktorunuza danışın.
- Böbreklerinizdeki sodyumun yeniden emilimini artırarak daha fazla sodyum tutulmasına neden olabilecek yüksek insülin seviyeleri beslenme ile doğru orantılıdır. Ödeme yol açabilecek yüksek insülin seviyelerini engellemek için rafine şeker ve karbonhidrat alımını sınırlayabilirsiniz. Rafine karbonhidrat yerine yulaf, esmer pirinç, tam buğday ekmeği gibi lif açısından zengin tam tahıllara yönelebilirsiniz.1 5
Vücutta Ödem Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Sıvı tutulması olarak da bilinen ödem, vücutta aşırı sıvı birikmesi sonucu ortaya çıktığından en belirgin semptomu şişkinliktir. Ödeme bağlı şişkinlik genellikle; ayak bilekleri, ayaklar, eller ve bacaklarda görülür. Bunun dışındaki diğer belirtileri incelemek için yukarıda yer alan “Vücuttaki Ödem Belirtileri Nelerdir?” başlığımıza da göz atabilirsiniz.5
Vücuttaki Ödemin Tedavisi Nasıl Yapılır?
“Vücuttaki ödem nasıl atılır?” sorusunun yanıtı kişinin beslenmesi ve yaşam tarzını değiştirmesi ile ilgili bazı durumları kapsadığı gibi birtakım medikal tedavi yöntemlerini de kapsar. Doktorunuz öncelikle ödemin nedenini teşhis eder. Ödemin nedeni tespit edildikten sonra neden bağlı olarak özel bir tedavi uygulanabilir:
- Kronik kalp yetmezliği nedeniyle oluşan ödemler için hastanın kilosu, sıvı alımı ve tuz kullanımı gibi durumlar izlenip ardından tedavi için sadece yaşam tarzı değişiklikler önerilebilir.
- Alkol kullanımı yüksekse doktorunuz alkol alımını azaltmanızı isteyebilir.
- Sigara kullanımı varsa doktorunuz akciğer sorunlarına bağlı ödemden dolayı sigarayı bırakmanızı talep edebilir.
- Kullandığınız bir ilaç ödeme neden oluyorsa doktorunuz ödemin vücuttan atılması için ilacın dozunu azaltabilir ya da ara vermenizi isteyebilir.
- Ödem alerjik bir nedenden dolayı ortaya çıktıysa doktorunuz alerjiyi kontrol altına alacak bir tedaviye başlayabilir.
- Sıvı drenajındaki bir bloktan kaynaklanan ödemin tedavisi, drenajın tekrar akması sağlanarak gerçekleştirilebilir.1 2
Ödem çeşitli nedenlerden ötürü gerçekleştiğinden en doğru tanı ve tedavi süreci için mutlaka doktorunuza başvurun.
Vücuttaki Ödem İçin Hangi Doktora Gidilir?
Vücutta oluşan ödemlerin nedenini öğrenmek ve gerekiyorsa tedaviye başlamak için öncelikle aile hekiminize başvurabilir ya da bir iç hastalıkları uzmanından randevu alabilirsiniz. Doktorunuz gerekli muayene ve testler sonrası ödeme neden olan durumu tespit ettikten sonra sizi ilgili birimdeki doktora yönlendirecektir.
“Vücuttaki ödem nasıl atılır?” sorusunu yanıtladık. Bu konunun dışında; diyette kabızlık, karın şişkinliği ya da bağırsaklara iyi gelen yiyecekler gibi çeşitli konularda bilgi almak için diğer faydalı içeriklerimize de mutlaka göz atın.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
