Bağırsak Enfeksiyonu Bulaşıcı Mıdır?

Mide ve bağırsaklarda iltihaplanma anlamına gelen bağırsak enfeksiyonu; bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal gibi belirtilere sahiptir. Buna ek olarak iştah kaybı, ateş, lenf düğümlerinde şişme, vücut ağrıları, baş ağrısı gibi belirtiler de görülebilir. Bakteri, parazit, mantar veya virüs kaynaklı olabilir. Özellikle virüs kaynaklı vakalar bağırsak enfeksiyonu bulaşıcı mı sorusunu akıllara getirir. Bağırsak enfeksiyonunda belirtiler aniden ortaya çıkar ve genellikle kısa sürede vücut bağışıklık sistemi yardımıyla enfeksiyonun üstesinden gelebilir. Ancak bağışıklık sistemi yeterince güçlü değil ise bağırsak enfeksiyonu daha uzun sürebilir ve tedaviye ihtiyaç duyulabilir. (1) Bağışıklık sistemini etkileyen faktörler hakkında daha detaylı bilgilere ““Bağışıklık sistemi neden zayıflar?” yazımızdan ulaşabilirsiniz. “Bağırsak enfeksiyonu bulaşıcı mı?” ve “ Bağırsak enfeksiyonu bulaşır mı?” sorularının cevabı için okumaya devam edin…

Bağırsak Enfeksiyonu Bulaşıcı mıdır?

Virüs, bakteri, parazit ya da mantar kaynaklı bağırsak enfeksiyonu bir diğer adıyla bulaşıcı bağırsak enfeksiyonu, adından da anlaşılabileceği gibi oldukça bulaşıcıdır. Mide ve bağırsak sistemine yerleşen mikroorganizmalar dışkıya geçer ve dışkı ile temas eden herkese bulaşabilir.¹ Özellikle norovirüsler, rotavirüsler, adenovirüs, astro virüslerin neden olduğu bağırsak enfeksiyonları, yakın temas halindeki kişiler arasında hızla yayılır. Enfeksiyona sahip olan kişinin kusmuk ya da dışkısı ile temas etmek yeterlidir. Ancak Hastalığın bulaşıcı dönemi neden olan virüsün çeşidine göre farklılık gösterir.²

• Norovirüs: Bağırsak enfeksiyonunun en yaygın nedenlerinden biri olan norovirüs, kişide herhangi bir belirti göstermeden önce başka insanlara bulaşabilir. Genellikle belirtiler virüse maruz kaldıktan sonra birkaç gün içinde ortaya çıkar ve bir iki gün içinde iyileşme gözlenir. Ancak iyileşme sürecinden sonraki iki hafta ya da daha uzun süre virüs dışkıda kalabilir ve bağırsak enfeksiyonu bulaşma süresi devam edebilir.²
• Rotavirüs: Bağırsak enfeksiyonunun bir diğer önemli nedeni olan rotavirüs genellikle bebekleri ve çocukları etkiler. Virüs ile teması takip eden 1-3 gün içinde belirtiler gözlenir ve etkisi yaklaşık 3-8 gün sürer. Rotavirüs semptomları ortaya çıkmadan önce ve iyileşmeyi takip eden 2 hafta içinde bulaşıcılığı devam edebilir.²
• Adenovirüs: Bu virüs çeşidi ile temas ettikten ortalama 3-10 gün içinde belirtiler gözlenir. Ortalama 3-10 gün enfeksiyon sürebilir. Genellikle solunum yolları enfeksiyonlarına neden olsa da virüs mide ve bağırsaklara yerleşerek gastroenterite yol açabilir.^{3 4}
• Astrovirüs: Virüs ile temas ettikten 4-5 gün sonra enfeksiyon belirtileri gözlenir ve yaklaşık 1-4 gün enfeksiyon sürebilir. Genellikle 3 yaşın altındaki çocuklarda kreşler aracılığı ile yayılır.^{3 4}

Virüs kaynaklı gastroenteritlerin yüksek bulaşıcılığı bağırsak enfeksiyonu bulaşıcı mı sorusuna cevap olabilir. Bağırsak enfeksiyonuna neden olan bir diğer durum da gıda zehirlenmesidir. E.coli gibi bazı bakterilerle temas eden bir besin maddesini tüketmek bağırsaklarda enfeksiyona yol açar ve dışkı ya da kusmuk aracılığı ile diğer insanlara yayılmasına neden olabilir.⁵

Bağırsak Enfeksiyonu Nasıl Bulaşır?

Bağırsak enfeksiyonu, enfeksiyona yakalanan kişinin kusmuk ya da dışkısı ile temas etme sonucu bulaşır. Gastroenteritli kişinin dışkı ve kusmuğunda virüs bulunur. Hatta kişi iyileşse bile birkaç hafta daha dışkıda virüs bulunma olasılığı yüksektir. Herhangi bir yüzeyde dışkı ya da kusmuk parçası kaldıysa ve kişi bu yüzeye temas ederse virüs vücuda giriş yaparak bağırsak enfeksiyonuna neden olabilir. Bazı virüs çeşitleri yüzeylerde aylarca hayatta kalabilir ve enfekte kişinin kusmuğu havada asılı kalarak solunum yolu ile diğer kişilere bulaşabilir. Bağırsak enfeksiyonu her yaştan kişiyi etkileyebilir ancak bebekler ve küçük çocuklar, yaşlılar, bağışıklık sistemi zayıf olanlar daha yüksek risk altındadır. Bağışıklık sistemi hakkında daha detaylı bilgiler için “doğal ve kazanılmış bağışıklık” yazımızı okuyabilirsiniz._{5 6} Bağırsak enfeksiyonu bulaşma yolları aşağıdakileri içerebilir:

• Özellikle toplu yaşamın olduğu kreş, huzurevi, okul, iş yeri, restoranlar, büfeler, yolcu gemileri, askeri üsler, yurtlar gibi kalabalık mekanlarda başkalarının da kullandığı yüzeylere ya da nesnelere dokunmak,
• Enfeksiyonlu bireyin kişisel eşyalarını kullanmak,
• Enfeksiyonlu kişinin hazırladığı yemekleri tüketmek,
• Enfeksiyonlu birey ile tokalaşmak, sarılmak ya da tıbbi bakım uygulamak.  

Aynı zamanda gastroenteritli kişilerin dışkısı kanalizasyon aracılığı ile içme suyuna bulaşabilir. Kirli su virüsün yiyecek ve içeceklere bulaşmasına neden olabilir. Bu yiyecek ve içecekleri tüketen kişiler de bağırsak enfeksiyonuna yakalanabilir. Ayrıca virüs içeren kirli sularda yüzmek de gastroenterite yol açabilir.^{5 6}

Bağırsak Enfeksiyonu Bulaşmaması İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bağırsak enfeksiyonuna neden olan virüslerden tamamen kaçınmak mümkün değildir. Ancak aşağıdaki öneriler ile enfeksiyona yakalanma riskini azaltabilirsiniz:

• Ellerinizi sık sık yıkamaya dikkat edin. Özellikle tuvaletten sonra, yemekten önce ve sonra, bebek alt bezini değiştirmeden önce ve sonra ellerinizi mutlaka yıkamalısınız. Ayrıca virüs bulunabilecek yüzeylere dokunduktan sonra ellerinizi yıkamanız enfeksiyon bulaşma riskinin azalmasında oldukça önemlidir.^{6 7}
• Ev ve işyerinde en çok dokunulan kapı kolları, uzaktan kumanda, bilgisayar klavyesi ya da faresi, ışık anahtarları, mutfak tezgahları ve musluk başlıkları gibi yüzeyleri temiz tutmaya özen gösterin. ^{6 7}
• Evinizin herhangi bir bölümünde bağırsak enfeksiyonu nedeni ile kusma ya da ishal yaşandıysa o bölgeyi mutlaka dezenfekte edin. 4 litre suya yaklaşık 5-25 kaşık çamaşır suyu ya da diğer dezenfektan ev temizleyicileri kullanarak enfekte bölgeyi temizleyebilirsiniz.^{6 7}
• Gıda güvenliğine de dikkat edin. Tüm taze sebze ve meyveleri yıkamadan yemeyin. Yemekleri hazırladığınız bölgenin temiz olmasına özen gösterin ve yemek hazırlığına başlamadan önce ellerinizi mutlaka yıkayıp iyice kurulayın. Et ile sebze hazırlığını farklı yerlerde yapın. Pişmiş besinlerle çiğ yiyecekleri aynı yerde tutmayın. Tüm yiyecekleri uygun sıcaklıklarda pişirdiğinizden emin olun.^{6 7}
• Havlu ve çarşaf temizliğine dikkat edin. Evde herhangi bir aile üyesi bağırsak enfeksiyonuna yakalandıysa havlu, kıyafet ve yatak çarşaflarını mutlaka uygun sıcaklıkta ve deterjanla yıkayıp iyice kurutun. ^{6 7}
• Başkasının diş fırçası, havlusu, tarağı ya da çamaşırlarını kullanmayın. Bağırsak enfeksiyonu yaşayan aile üyesinin mümkünse tuvalet ve banyosunu ayırın.
• Bebeklerde rota virüsün neden olduğu enfeksiyonları önlemek için iki dozdan meydana gelen aşı yaptırın. Rotavirüs aşısının ilk dozu bebek 15 haftalıkken, ikinci dozu ise 8 aylıkken yapılmalıdır.^{6 7}

Bağırsak enfeksiyonu genellikle bol sıvı tüketimi ve istirahat ile kendi kendine iyileşir. Yüksek ateş, kusma ve ishal nedeniyle kaybedilen sıvı ve elektrolitleri yerine koyabilmek için bol suya ek olarak elektrolit içeren oral rehidrasyon solüsyonları doktor tarafından önerilebilir. Bağırsak enfeksiyonu nedeniyle evde ne kadar süre dinlenmeniz gerektiğine doktorunuz karar verir. Genellikle bağırsak enfeksiyonu belirtileri ortadan kalktıktan sonra 1-2 gün evde kalmanız enfeksiyonun yayılma riskini azaltabilir. Özellikle çocuklar en son kustukları veya ishal oldukları andan itibaren en az iki gün boyunca okuldan veya çocuk bakımından evde kalmalıdır.^{6 7}

Bağırsak enfeksiyonuna yakalanma riskini azaltmak için normal bağışıklık sistemi fonksiyonlarını destekleyici yaşam tarzı alışkanlıklarına sahip olmanız önemlidir. Yeterli ve dengeli beslenme ile düzenli fiziksel aktivite, kaliteli uyku ve doğru stres yönetimi ile bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olabilirsiniz. (6) (7) Bağışıklık sistemini desteklemek için yapabilecekleriniz hakkında daha detaylı bilgiler için “Bağışıklık sistemi nasıl güçlenir?” yazımızı okuyabilirsiniz. 

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır